Waarom je altijd over iedereen moet roddelen.

In een situatie waarin twee mensen ruzie hebben wordt er vaak gevraagd of de sterkste of de slimste zal winnen. De persoon die vaak over het hoofd wordt gezien en misschien wel een grotere kans maakt is de sociaal meest geaccepteerde. Als de sterkste of de slimste persoon ruzie zou krijgen met de sociaal meest geaccepteerde dan hebben die sterkste of de slimste niet veel kans. In plaats van ruzie met één persoon krijgen ze ruzie met de hele groep. Roddel is daarom een essentieel wapen om de sociaal meest geaccepteerde te kunnen verslaan.

Er is redelijk veel wetenschappelijk onderzoek naar de functie van het Engelse woord “gossip”. Het onderzoek lijkt aan te tonen dat “gossip” goed is omdat het mensen helpt om de wereld te begrijpen en van elkaar te leren. Dat “gossip” een constructieve functie heeft is denk ik nogal evident. Maar of roddel constructief is lijkt me minder evident.

De definitie van het woord roddel is: “het opzettelijk kwaadspreken over mensen”.[1] Terwijl het Engelse woord “Gossip” vertaald wordt als: “conversatie over het persoonlijke leven van mensen dat ook negatief kan zijn”.[2] Roddel is altijd negatief en “gossip” is positief en negatief over mensen praten. Het grootste gedeelte van het wetenschappelijk onderzoek op dit gebied heeft het Engelse woord “gossip” onderzocht in plaats van roddelen.

Het resultaat is dat het onderzoek dat onze eerbare bloggers en journalisten gebruiken om vol enthousiasme met grote koppen te claimen dat roddelen goed is alleen door een verkeerde vertaling van het woord gossip komt. Onder deze door aversie van nepnieuws bezeten mensen vallen kranten zoals Trouw[3], intermediair[4], wetenschappers van de universiteit Groningen[5], sociologie magazine[6] en natuurlijk het Parool.[7] Deze karanten laten zien door het nieuws te verspreiden dat roddel constructief is hoe roddel (en nepnieuws) verspreid wordt. Omdat het iets is dat mensen leuk vinden om te horen (en kranten zal verkopen) wordt de waarheid ondergeschikt gemaakt.

Wetenschappelijk onderzoek naar het Engelse woord Gossip laat inderdaad zien dat het de cohesie vergroot en zorgt dat individuen meer investeren in de groep.[8] Als het om het Nederlandse woord roddel gaat dan wordt juist het omgekeerd effect gezien. De persoon waar over geroddeld wordt die gaat op de korte termijn meer investeren in de groep maar op de lange termijn juist veel minder.[9] Er is helaas niet veel onderzoek naar roddel omdat het vrijwel altijd om onderzoek naar “gossip” gaat. Daarom zal ik maar wat eigen ervaring en anekdotisch bewijs moeten gebruiken.

Gelukkig ben ik iemand waar veel over geroddeld is waardoor ik redelijk veel anekdotische data heb kunnen verzamelen. Een vermeldingswaardige zij noot is misschien dat roddel soms best zwaar kan zijn voor het slachtoffer van roddel. De persoon komt helemaal alleen te staan binnen de groep. Het contact met de mensen in de groep houdt op met plezier te geven omdat het beeld dat de mensen die over je roddel van je hebben niet meer klop met wie je bent. Elke keer als je iemand van die groep ziet krijg je niet het gevoel dat die persoon je op een redelijke manier zal beoordelen dus zie je niet echt een reden om contact te onderhouden met die persoon.

Het voelt ook onrechtvaardig omdat het achter je rug om gebeurt en je geen mogelijkheid hebt om jezelf te verdedigen.

Van de andere kant is het vaak op momenten dat je al niet zo goed in de groep past dat iemand over je gaat roddelen. Het is op een bepaalde manier terecht dat mensen over je gaan roddelen omdat je daar niet meer thuishoort. Daar zit het positiever effect van roddelen. Het vergroot de sociale cohesie waardoor de effectiviteit van de groep vergroot wordt.

Als een groep en doel heeft zoals alle dieren redden van plasticvervuiling wil je niet iemand in de groep hebben die een hekel heeft aan dieren. Dat zou ten koste gaan van de effectiviteit van de groep. Roddel zal ervoor zorgen dat de dierenhater snel weggewerkt wordt zodat de effectiviteit en de cohesie in de groep vergroot wordt.

Het proces van iemand uit de groep werken is betrekkelijk simpel. Elke keer dat ik in de situatie was dat er over me geroddeld werd ging het vrijwel op dezelfde manier. Ik streek iemand tegen de haren die zelf veel roddelde waardoor er vreemde roddels over mij verschenen. Zelf hield ik niet zo van roddelen waardoor ik geen goed contact had met de roddelaars. Langzaam merkte ik dat er over me geroddeld werd en dat ik minder populair in de groep werd. Het resultaat was consistent met wat uit het bovenstaande wetenschappelijk onderzoek bleek; dat ik geen zin meer had om te investeren in de groep.

Van de ander kant was het vrijwel altijd een groep waar ik niet helemaal thuishoorde of door een verandering niet meer thuishoorde. In dit verhaal is het denk ik belangrijk om te realiseren dat meeste groepen waar mensen bij horen tijdelijke groepen zijn zoals de buurt, collega’s of de sportclub.

Een ander belangrijk punt is dat ongeacht je capaciteiten je een belangrijke positie in een groep kan krijgen. Voor mensen zonder enige goede eigenschappen is roddel dus een hele goede uitkomst. Door met mensen te roddelen deel je een geheim met die mensen waardoor verbinding ontstaat. Het is vaak een geheim dat over iemand in de groep gaat waardoor er een verbinding tegen een bepaald persoon ontstaat. Deze persoon krijgt het in de gaten waardoor die zich ongemakkelijk gaat voelen binnen de groep. Uiteindelijk zal deze persoon de groep verlaten. Op deze manier kun je als je altijd over iedereen roddelt zonder enige goede eigenschappen te bezitten toch de meest sociaal geaccepteerde persoon zijn binnen een groep. De sterkste of de slimste maken geen enkele kans.


[1] https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/RODDELEN#.XqWRXGgzZpg

[2] https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/gossip

[3] https://myprivacy.dpgmedia.net/?siteKey=w38GrtRHtDg4T8xq&callbackUrl=https://www.trouw.nl/privacy-wall/accept?redirectUri=%2freligie-filosofie%2fschaam-je-niet-roddelen-is-gezond%7eb0aa6d5c%2f

[4] https://cookiewall.vnumediaonline.nl/intermediair?destination=/collega-s-en-bazen/werksfeer/waarom-roddelen-nuttig-kan-zijn&referrer=https://www.google.com/

[5] https://www.nemokennislink.nl/publicaties/roddelen-versterkt-vriendschappen-op-de-werkvloer/

[6] https://sociologiemagazine.nl/artikel/roddelen-maakt-werken-minder-saai

[7] https://www.parool.nl/nieuws/roddelen-op-werk-functioneel-of-slechts-vermaak~bfc277bf/

[8] https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1948550611405073

[9] https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2019.01374/full

1 comment

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *