Het boek is een beschrijving van de filosofie van Heraclitus op basis van de overgebleven fragmenten van zijn werk. Hij leefde 500 jaar voor christus en werd in die tijd en de eeuwen erna gezien als een belangrijke filosoof.
Het boek laat door de overgebleven fragmenten de filosofie van Heraclitus zien. Mansfeld legt de fragmenten uit door de beschrijving van de discussie in die tijd. Hij beschrijft op welke filosofen of filosofie Heraclitus reageert en hoe latere filosofen over deze ideeën dachten. Op deze manier wordt het boek een geschiedenis van de pre-socratische filosofie en de beschrijving van het werk van Heraclitus. Een hele prettige manier om een beeld te krijgen van die tijd.
Het is een dun boekje omdat er niet zo veel bewaard is gebleven van zijn werk. De interpretatie van de fragmenten zijn soms een beetje ver gezocht; toch is het interessant om te lezen.
Veel van wat Heraclitus heeft geschreven zou ook in deze tijd geschreven kunnen zijn. Bijvoorbeeld dat mensen niet zo goed nadenken en liever iets geloven dan onderzoeken of iets waar is. Deze uitspraak zal waarschijnlijk komende 2500 jaar net zo geldig zijn als 2500 jaar geleden.
Heraclitus gebruikt de toen gangbare theorie van de tegengestelden (bvb vuur en water, nat en droog, hard en zacht, etc.) dat als een continuerend proces een eenheid vormt om het eeuwige te beschrijven. Het eeuwige proces is de cirkel van de natuur. Als het vuur uitdooft komt er water, als het water verdampt komt er vuur, dit proces gaat eeuwig zo door.
Heraclitus gelooft in de rede en het denken als een manier om jezelf te verheffen. Persoonlijk lees ik in de ethische fragmenten dat het zuivere weten verkregen kan worden door het inzicht van het proces in de tegengestelden waardoor het continuerend proces begrepen kan worden door middel van de rede en de wijsheid. Mansfeld zelf (een expert op dit gebied) plaats dit gedeelte weer binnen de toen geldende natuurkundige theorie.
De fragmenten van Heraclitus zijn in feite allemaal quotes. Verschillende auteur van de afgelopen 2500 jaar hebben interessante stukjes uit het werk van Heraclitus gebruikt om een punt te maken. Op deze manier bekeken zijn de fragmenten van Heraclitus in feite de beste quotes uit het werk van Heraclitus. Het boek staat dan ook bomvol bruikbare quotes voor bijna elke gelegenheid.
Hieronder een paar voorbeelden:
“Begin en einde vallen op de omtrek van de cirkel samen.”
“De weg op en neer is één en dezelfde.”
“Onzichtbare harmonie is sterker dan zichtbare.”
“Zij die goud zoeken woelen een hoop aarde om en vinden maar weinig.”
“Wij moeten met betrekking tot de belangrijkste dingen niet in het wilde weg verbanden leggen.”
“Menselijke opvattingen zijn als –bouwsels zoals kinderen die maken om mee te spelen.”