The use and abuse of history – M. I. Finley – Review

Het boek “The use and abuse of history” is een verzameling essays van Finley over de Griekse oudheid, geschiedenis in het algemeen, historisch onderzoek, educatie, de mensheid en vanzelfsprekend ook over wat hij van zijn collega’s vindt. Het is een boek geschreven door een expert[1] die zijn mening geeft over zijn vakgebied. Het is geen boek om eventjes in een middagje uit te lezen omdat er over elke zin nagedacht is. Het leest niet snel weg maar het is zo briljant dat het leest als een symfonie waar langzaam de volledige de discussie achter de betekenis van de woorden tot je doordringen.

Het boek is geschreven in 1975 maar er staan vreemd genoeg vernieuwende ideeën in. Een voorbeeld is het argument vanuit de oudheid. Het idee dat iets goed is omdat het uit een ver verleden komt. Het oer-dieet is hier een voorbeeld van. Het idee dat de oer mensen gezonder waren of meer wisten dan nu is nergens op gebaseerd. Het is zelfs bijzonder onaannemelijk dat ze meer wisten. Waarom wordt het argument dat iets wat duizenden jaren oud is gezien als een valide argument? Waarom zou iets meer waarheid bevatten als het al 1000 jaar geleden is bedacht? Daar is eigenlijk geen goede reden voor.

Een ander punt dat ik voor het eerst hoorde was dat de Griekse oudheid ongeveer 1000 jaar besloeg en een volk omvatte dat van Cyrene in Libië tot aan Olbia in de Oekraïne woonde. Het spreken van een Griekse cultuur is daarom moeilijk om uit te leggen. Naast de omvang van het oude Griekenland is het Griekenland van 1000 jaar voor Christus een heel ander Griekenland van 800 jaar voor Christus. Heel logisch als je denkt aan Nederland in het jaar 1800 en Nederland in het jaar 2000. De term “De oude Grieken” slaat dan ook nergens op. Zijn het de Grieken van 1000 jaar voor Christus, 500 jaar, 100 jaar? Wie zijn nou die oude Grieken?

Daarnaast is veel informatie verloren gegaan afgelopen drie milennia en veel is ook nog eens niet bestudeerd. Er worden door historici conclusies gemaakt over hoe de Grieken zichzelf zagen dat som op basis van één geschrift of één vondst in één bepaalde stad is. Deze conclusie zouden dan moeten gelden voor alle Griekse steden tijden het hele millennium.

In elke essay in het boek staat vegelijkbare informatie waardoor je een nieuw beeld krijgt van het oude Griekenland en de productie van historische kennis. Al deze argumenten worden goed beredeneerd en doordacht gebracht. Daarnaast heeft Finley goed beargumenteerde, soms ironische, soms snijdende kritiek op historici, de kennis van dit moment, zijn collega’s, en de samenleving als geheel. Een genot om te lezen.

Ik kwam dit boek toevallig tegen in het boshuisje van mijn ouders. Ik verveelde me een beetje en zag een stapel boeken waar deze tussen lag. Ik begon erin te lezen en het was zo’n boek dat je tegen komt en na het lezen denkt van: “Wat ben ik blij dat ik in deze tijd leef en dit mag lezen.”. Ik wou het in één keer uitlezen maar het was te zwaar om snel te lezen. Ik heb daarna elke dag extra tijd genomen om één van de essays in het boek te lezen.

Finley zelf bekritiseerd grappig genoeg zijn collega’s om dezelfde reden; dat ze niet lezen maar de boeken alleen maar scannen waardoor ze niets weten. Waarschijnlijk heeft elke expert op elk gebied dit probleem. Als je de beste wordt in je vakgebied dan is iedereen minder goed dan jij. Dan ben je in feite omringd door idioten omdat je zelf de beste bent.

Dus als je de kans krijgt om met Finley over de Griekse oudheid te praten zal die waarschijnlijk zeggen dat je er geen verstand van hebt, dat je een idioot bent. Gelukkig kun je altijd over bloemschikken praten met Finley zodat je nog steeds een goed gesprek kan voeren. Of heel veel vragen stellen over de geschiedenis om heel veel te leren in een zeer korte tijd, het advies dat Finley waarschijnlijk zou geven aan Finley als Finley met Finley zou gaan parten.     


[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Finley

3 comments

    1. Helaas is het boek van mijn vader. Toen ik vroeg of ik het mocht hebben zie hij: “Nee!”. Volledig terecht natuurlijk, ik zou hetzelfde hebben gezegd. Ik zal aan mijn vader vragen of je het mag lenen.

  1. An interesting take on Finley, I rather enjoyed it (past tense, as it’s now a historical fact) in a perverse kind of smugness when someone also calls out the idiom of the word expert, in my perception of course, I could be wrong and that is fine.

    We are living in times when “experts” are voiced by people in funny clown shoes with greasy hair who failed as teachers however lecture us and lock us in our houses because of their own fear, or is it greed, or is it incompetence?

    Or, is it something else?

    Will we ever know? Do we even care? Where are my fish and chips and copious amounts of beer, mary jane, round breasts & ample buttocks?

    Will I ever learn to write in a language or with correctly constructed sentences or will I just remain myself and not give a shit? Important questions to be sure…

    Sapiens by Yuval Noah Harari would have us believe that we have not evolved since the ancient greeks and beyond, as far as intellect or IQ is concerned and there is much evidence to substantiate his claim/observation, we think we are clever makes us clever not..

    A conundrum indeed, beer on a terrace in Valkenburg reveals more truth molecules released into the ether than Finley could ever imagine as Finley is too wrapped up in his expertise to ever truly find (any) truth, what ever that may be, what?

    Comments include a nice big fat youtube back link, that should help more people find this page, or will it?

    Ta ta, until we meet again.

    I’ve been Jonny Delta…

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *