Laatst reed ik in de auto en
moest ik denken aan het verhaal van een topfunctionaris uit Noord-Korea die
overgelopen was naar Amerika. De topfunctionaris was op reis gegaan naar
Amerika en zag dat het kapitalisme veel beter voedsel kon verdelen dan het socialisme.
Hij beweerde (waarschijnlijk waren er heel veel andere redenen die hij liever
geheim hield) dat hij daarom naar Amerika was gevlucht.
Toch is het idee best interessant. Hoe kan het dat het socialisme minder efficiënt is dan het
kapitalisme? Je zou verwachten dat als een groep mensen het besluit maakt om te
zorgen dat iedereen te eten krijgt dat het efficiënter is dan als er tegen een
groep mensen wordt gezegd: “Ga maar geld verdienen.”.
Alle landen waar het socialisme is geprobeerd minder efficiënt dan kapitalistische systemen. Als je erover nadenkt dan zijn er verklaringen te bedenken. Als je tegen een groep mensen zegt: “Je moet voedsel produceren.”, zullen ze het doen maar er is
geen reden voor deze mensen om hun best te doen. Ze zullen denken: “Waarom
doe je het niet zelf!” en pas als er een straf aan te pas komt zullen ze
mopperend halfslachtig net genoeg doen om geen straf te krijgen.
Het kapitalisme zegt dat hoe
beter ze hun best doen hoe meer ze iets krijgen waar ze hun leven beter mee
kunnen maken. Alle voedselproducenten zullen moeite doen om zo veel van dat
iets (in dit geval geld) te krijgen zodat ze hun leven kunnen verbeteren.
Toch is het raar. In het
voorbeeld worden twee dingen met elkaar vergeleken maar in de realiteit is het
zo dat er chaos is. Mensen wordt niet verteld om voedsel te produceren maar om
geld te verdienen, op welke manier dan ook. Je zou verwachten dat iedereen het
beroep kiest waar zo veel mogelijk geld mee te verdienen valt en dat niemand
meer voedsel zou produceren maar het omgekeerde is waar. Zelfs als voedsel
produceren weinig oplevert zijn er mensen die het blijven doen en het beter
doen dan mensen die voedsel moeten produceren.
Blijkbaar als mensen vrijheid
krijgen zorgen ze dat er voldoende voedsel geproduceerd wordt en is er geen
regering nodig die mensen verplicht om voedsel te produceren. De vraag is of
hetzelfde proces voor andere dingen geldt? Zoals bijvoorbeeld wegenbouw. Als
iedereen zomaar zijn eigen weg mag bouwen en er tol voor mag vragen wordt het
wegennet dan efficiënter? Het verhaal van de privatisering van de treinen in
Engeland lijkt een ander beeld te schetsen.
Het grote probleem van
kapitalisme is dat kapitaal geld genereert. Mensen die geld hebben kunnen
investeren en rijker worden, mensen die geen geld hebben kunnen dat niet. Een
echt kapitalistisch systeem zijn landen als Nigeria en Indonesië waar zelfs het
rechtssysteem door corruptie op geld werkt.
Net zoals het socialisme is het
kapitalisme gebaseerd op een niet bestaande situatie. Zo gauw een persoon in
een kapitalistisch systeem kapitaal heeft vergaard houdt het kapitalisme op met
efficiënt zijn omdat kapitaal kapitaal genereert. Het belang van kapitaal is zo
groot in een kapitalistisch systeem dat mensen bereid zijn om alles kapot te
maken voor kapitaal. Dat is de reden dat voedselveiligheid, weggebruik,
openbaar vervoer, milieu, het rechtssysteem, de politiek, in feite alles wat
het kapitalisme goed laat functioneren niet kapitalistisch geregeld kan worden.
Dat lijkt een tegenstelling. Het
kapitalisme functioneert alleen in een socialistisch systeem en het socialisme
functioneert alleen in een kapitalistisch systeem. Toch is het de praktijk. Alle
rijke landen hebben een sociaal kapitalistisch systeem waarin er met
belastingen de corruptie veroorzaakt door het kapitalisme wordt gecompenseerd.
Hong Kong wordt het meest kapitalistisch lang genoemd maar dat is incorrect.
Ook Hong Kong heeft door de staat betaalde pensioenen en bijstand. Hong Kong
heeft openbaar vervoer, een rechtssysteem, een voedingswarenautoriteit en een
belastingsysteem.
Die arme Noord-Koreaan is weer in
een propaganda val getrapt. Amerika is geen kapitalistisch systeem maar
een sociaal kapitalistisch systeem. Een echt kapitalistisch systeem heeft geen belastingsysteem nodig omdat de markt alles regelt. Helaas werkt het kapitalisme niet en moet de overheid ingrijpen. Helaas werkt het socialisme ook niet en moet de markt ingrijpen. Waarschijnlijk is het net zoals democratie dat we nog niet een systeem hebben bedacht dat echt werkt en daarom maar sociaal kapitalisme moeten gebruiken tot er een systeem wordt bedacht dat wel werkt.